هزینه پرورش قارچ و درآمد آن چقدر است (مقاله کامل)

هزینه پرورش قارچ

یکی از مهمترین سوالاتی که درباره پرورش قارچ باید پاسخ داده شود، میزان درآمد ماهانه یک تولیدکننده است؛ این درآمد مسئله ای است که عوامل بسیاری در آن نقش دارند که هر کدام از آنها هم وابسته به شرایط هستند برهمین اساس نمی توان رقم دقیقی در این مورد بدست آورد اما با وجود این تلاش می کنیم تا عددی را به صورت میانگین مشخص کنیم.

برای برآورد میزان سوددهی خالص یک مجموعه میزان هزینه های جاری را از در آمد حاصل از فروش کم می کنند البته ناگفته نماند که هزینه های اولیه مانند هزینه قفسه ها و تجهیزات جز هزینه های جاری محسوب نمی شود و مربوط به سرمایه گذاری است اما استهلاک تجهیزات در زمره هزینه های جاری است، برهمین اساس فرمول بدست آوردن سود خالص به این صورت می شود :

استهلاک تجهیزات – هزینه های جاری – درآمد فروش قارچ = سود خالص

هزینه های جاری برای یک سالن 10 تنی در یک دوره شامل هزینه های خرید مواد اولیه یعنی کمپوست و خاک و هزینه حمل و نقل، هزینه کارگری و هزینه شارژ (آب، برق، گاز) است که در این فرمول، هزینه اجاره سالن را جز هزینه های جاری حساب نکردیم چون می تواند بسیار متفاوت باشد(با نگاه به درآمد این سالن، می توان درآمد سالن های بزرگتر و کوچکتر را محاسبه کرد).
کمپوست و خاک و هزینه حمل برای این سالن در یک دوره، حدود 7.500.000 تومان می شود و هزینه کارگر(روزی 50 هزار تومان) هم برای این سالن در روزهای خاصی مانند روز ورود کمپوست، روز خاکدهی، روزهایی در فلش‌ها و روز تخلیه کمپوست و … حدود 1.000.000 تومان می شود.

هزینه آب و برق و گاز نیز ماهانه میانگین 400.000 تومان می شود که برای یک دوره 2 ماهه 800.000 تومان در نظر می گیریم ضمن اینکه هزینه استهلاک تجهیزات را هم برای هردوره 400.000 تومان در نظر می گیریم. نکته مهمتر، مقدار بازده و قیمت فروش است که این مقدار می تواند بسیار متفاوت باشد که در اینجا مقدار بازده را به صورت میانگین 23 درصد و قیمت فروش را کیلویی 6000 تومان در نظر می گیریم.
با در نظرگرفتن مطالب بالا و جانشانی آنها در فرمول مربوطه داریم:

13.800.000= 10.000*6000*0.23 = درآمد هر دوره قارچ
سودخالص=( استهلاک +هزینه جاری)- درآمد فروش قارچ
سودخالص= (400000+800000+1000000+7500000)-13800000
سودخالص=9700000-13800000
سودخالص=4100000
سودخالص هر ماه= سودخالص هر دوره تقسیم بر دو
سودخالص= 2050000

اما درصورتی که اجاره سالن هم باید پرداخت شود آن را از درآمد ماهیانه کسر کنید ضمن اینکه بعید است، بتوانید در یک سال شش دوره کامل کشت داشته باشید چون ممکن است هر دوره بیشتر از دوماه زمان ببرد و یا کمپوست سفارش داده شده با تاخیر برسد پس تقریبا در هر سال، باید 1 ماه را بدون کشت در نظر گرفت و اگر اجاره باید پرداخت شود هزینه اجاره آن ماه را در نظر گرفت.

نکته دوم : مدتی قبل از عید نوروز و مدتی بعد از عید نوروز و روزهایی در محرم و تعطیلات دیگر سال قیمتها کاهش پیدا می کند و این مسئله را نیز باید در نظر گرفت.
نکته سوم : ممکن است در طول دوره پرورش مقداری از بستر شما آلوده شود و دچار بیماری شود که این موضوع روی مقدار برداشت شما تاثیر منفی خواهد داشت.
با در نظر گرفتن سه نکته بالا سود هر سالن ماهانه حدود 1.500.000 هزار تومان می توان در نظر گرفت.

هزینه پرورش قارچ

70 کیلوگرم، متوسط برداشت از هر مترمربع

در هر دوره کشت بین 2تا در نهایت 5بار امکان برداشت محصول وجود دارد. طبق تحلیل آمار رسمی و همچنین گفته فعالان این حوزه، از هر مترمربع، در مجموع، در هر دوره کشت، حدود 50 تا 70 کیلوگرم محصول قابل برداشت است. یعنی از 100 متر مربع حدود 7تن. نمودار مقابل تغییرات متوسط برداشت از هر مترمربع سطح زیرکشت قارچ در کشور را نشان می دهد. یک فعال این حوزه هم می گوید که از سالن 100 متری خود در برداشت های اول-که محصول بیشتری می دهد- بیش از 2.5 تن محصول برداشت کرده است که با لحاظ 3بار برداشت، در مجموع حدود 7.5 تن محصول عاید صاحب سالن 100 متری خواهد شد. معمولا میزان باردهی در برداشت های سوم به بعد اندک است و توجیه ندارد. به همین دلیل بعد از این دوره، کمپوست و خاک عوض شده و دوره کشت جدیدی طرح ریزی می شود.

سود خالص؛ 80 درصد

حالا با یک حساب و کتاب ساده، می توانید میزان دخل این کار را هم به دست آورید. البته قیمت محصول در بازار نوسانی است و ممکن است نتوان قیمت خرید سرراستی اعلام کرد. اما فرض می کنیم که بتوانید محصول را به قیمت هر کیلوگرم 4هزار تومان به فروش برسانید. در این صورت 7تن محصول شما 28 میلیون تومان درآمد ایجاد می کند. از این میزان حدود 15 میلیون تومان هزینه های جاری بوده است که علاوه بر جبران این هزینه ها، به اندازه بیش از 80 درصد آن، سود خالص عایدتان خواهد شد. البته همیشه باید در محاسبات اقتصادی، درصدی ضایعات، درصدی بابت فروش نرفتن و همچنین هزینه ها و درآمدهای غیرمترقبه را در نظر بگیرید تا غافلگیر نشوید. محاسبات انجام شده در این جا، به صورت میانگین و بر اساس آمار متعارف است تا یک دید اقتصادی کلی به علاقه مندان بدهد. با این محاسبات روشن می شود که سرمایه اولیه شما هم در همان دور اول کشت بازگردانده می شود.

2 توصیه شعاری اما مهم؛ آموزش و مشورت از باتجربه ها

اگر حساب و کتاب اقتصادی و همچنین روندهای کلان این کسب و کار، به فکرتان انداخته تا به این کسب و کار فکر کنید، حتما یک مسیر استاندارد آموزشی را در برنامه خود قرار دهید. خوشبختانه دوره های مختلف فنی در این خصوص برگزار می شود که برای شروع تا حد زیادی کفایت می کند. اما برای اطمینان، حتما سراغ چند فرد فعال و باتجربه در این حوزه هم بروید و درباره مشکلات و ریزه کاری ها بپرسید. نحوه بسته بندی و فروش، بازاریابی و… را با جزئیات استخراج کنید. مثلا بپرسید که برای مقابله با نوسانات تقاضا و قیمت در بازار چه کنیم؟ چه فصولی برای عرضه مناسب تر است؟ و سوالاتی از این دست. همچنین تعداد مشتریان بالفعل وبالقوه را بشناسید و با تعدادی از خریداران (خرد یا عمده) وارد مذاکره شوید تا بعد از تولید با خیال راحت تری محصول را روانه بازار کنید.`

یکی از عمومی‌ترین این طرح‌ها پرورش قارچ است که یکی از نخستین گزینه‌هایی است که معمولاً به ذهن مبتدی‌ها می‌رسد. حسن فخاری کارآفرین 24 ساله‌ای است که آزمون و خطاهای بسیاری را برای پرورش قارچ پشت سر گذاشته است و می‌تواند تصویر واقعی تری در این باره به ما بدهد. حرف‌های حسن را با هم می‌خوانیم.

ما با 200 میلیون تومان شروع کردیم

من کارم را با دوستانم آغاز کردم. ما قبل از شروع چندین ماه به‌ کارگاه‌ها و سالن‌های تولید و پرورش قارچ سرمی زدیم و با افرادی که در این زمینه تجربه داشتند مشورت می‌کردیم. بعد از تحقیق و بررسی تمام زوایای کار و برآوردی از هزینه‌هایی که برای آغاز این حرفه به آن نیاز داریم کار را شروع کردیم. سرمایه ما در ابتدا 200 میلیون تومان بود که با توجه به اینکه سه نفر بودیم هر کدام سهمی را وسط گذاشتیم تا کار راه بیفتد. قبل از هر چیزی باید از پدرم به‌خاطر حمایت‌هایش تشکر کنم چرا که زمینی را برای پرورش قارچ در اختیار من و دوستانم قرار داد. پس بهتر است برای ریسک کمتر به سراغ داشته هایتان بروید.

ما کار را در ورامین آغاز کردیم. ایجاد شرایط محیطی یکی از مهم‌ترین رکن‌های اصلی تولید قارچ با کیفیت است.این کارآفرین به هزینه‌های دستگاه‌ها و تجهیزات اشاره می‌کند و می‌گوید: پرورش قارچ به‌صورت سالن‌بندی و قفسه‌بندی انجام می‌شود و تجهیزات خاص خودش را هم برای فصل تابستان و زمستان نیاز دارد. به‌عنوان مثال در تابستان برای ایجاد شرایط آب و هوایی مناسب سالن باید از چیلر و در زمستان باید از دیگ بخار استفاده کرد. به این نکته اشاره کنم که هزینه آغاز سرمایه از هزینه اجاره زمین و مکان جداست چرا که آن دویست میلیون تومانی را که عرض کردم فقط صرف خرید وسایل و تجهیزات پرورش قارچ شد.

اگر سرمایه‌تان میلیاردی نیست تولید نیمه صنعتی را آغاز کنید

برای کار بهتر باید سرمایه بیشتری داشت اما شما در ابتدا با 5 یا 6 کارگر هم می‌توانید کارتان را آغاز کنید اما با گسترش کار باید تیم بیشتری جمع کنید چرا که برداشت قارچ باید سریع انجام شود تا محصولتان حیف نشود. ما در حال حاضر 12 کارگر داریم که کم است. برای آنهایی که می‌خواهند با سرمایه مشابه سرمایه ما، کار را آغاز کنند باید گفت که با این پول باید به صورت نیمه صنعتی قارچ را پرورش داد، نیمه صنعتی یعنی شما جای اینکه از ماشین و تجهیزات برای کارتان استفاده کنید باید از نیروی انسانی که به مراتب هزینه بالاتر و خطای بیشتر نسبت به ماشین دارند بهره ببرید. سپس با گسترش کار و جمع کردن سرمایه ماشین‌آلات را جایگزین نیروی کار می‌کنید.

قارچ را می‌توان به سه شکل به بازارعرضه کرد اول آنکه باید بازار فروش را خودمان پیدا کنیم و مشتری هایمان را پایبند محصولات خود کنیم منظورم بازار محلی است. سوپر مارکت‌ها یا تره بار یا هر مکان عرضه قارچ در اطرافتان. روش دوم فروش به دلالان است که متداول‌ترین روش در محصولات کشاورزی این روش است چرا که دلالان محصول را به صورت یکجا و البته با قیمت کمتری خریداری می‌کنند. روش سوم صادرات است که این روش هم نیازمند محصول فراوان باکیفیت و بسته ‌بندی‌های خاص است.

البته تولید‌کننده‌ای که می‌خواهد از این روش استفاده کند باید بازار‌های خارجی را بشناسد و شرایط آن را مهیا سازد. سال گذشته در فروش قارچ افت قیمت بسیاری داشتیم تا جایی که بسیاری از پرورش دهندگانی که با وام‌های بانکی وارد این کار شده بودند مجبور به تغییر شکل و رها کردن این حرفه شدند اما سال 96 قیمت این محصول در بازار بسیار مناسب و سود ما قابل قبول بود.

دو پروانه برای پرورش قارچ می‌خواهید

برای پرورش قارچ نیاز به دو پروانه کاری است یکی پروانه نظام صنفی و دیگری پروانه نظام مهندسی. پروانه اول را به هر کسی که وارد این حرفه شود می‌دهند اما دریافت پروانه دوم نیازمند متراژ بالای سالن پرورش قارچ است و تسهیلاتی هم که به این کسب و کار تعلق می‌گیرد با پروانه نظام مهندسی قابل دریافت از سوی کارآفرینان است.

سود کرده‌ایم اما هنوز مزه شیرین سود زیر دندان‌مان نرفته است

ما در این مدت به سوددهی رسیده‌ایم اما هنوز مزه شیرین این سود زیر دندان ما نرفته، چون سود حاصل از این کار را به خرید تجهیزات جدید اختصاص می‌دهیم. کاری که ما انجام می‌دهیم نیمه صنعتی است و باید به روز کنیم، با صنعتی شدن این کسب و کار می‌توانیم شاهد محصولات بیشتر و باکیفیت تری باشیم. هدف ما برای آینده ایجاد کارخانه تولید قارچ است

که با برنامه‌هایی که برای آن داریم تا 2 سال آینده این کار را انجام خواهیم داد. نکته مهمی که باید به شما در مورد پرورش قارچ و طرح‌هایی که در اینترنت است بگویم این است که بله شما در یک اتاق سه در چهار به همراه خانواده‌ات هم می‌توانی قارچ پرورش دهی اما فقط درجا زدن است چرا که باید محصول به‌صورت عظیم و گسترده کشت شود تا هزینه و درآمد سر به سر شود. توصیه‌ای که می‌خواهم به دیگران برای ورود به این کار داشته باشم این است که بهتر است سالن پرورش قارچ را اجاره کنید نه اینکه آن را بسازید چرا که ساخت سوله برای این کار بسیار هزینه بر است و این امر در ابتدای کار خرج بسیاری را روی دستشان می‌گذارد.

اشتباه های سنگین، تجربه‌های بزرگ می‌آورند

در طول دوره کار خاطرات جالبی از اشتباهات برای هر کارآفرینی اتفاق می‌افتد. یکی از خاطراتم را که البته تجربه بزرگی برایم شد برایتان تعریف می‌کنم. همان طور که در ابتدا گفتم پرورش قارچ کار حساسی است بخصوص در بخش کنترل دما و آبیاری، از زمان گذاشتن بذر در خاک تا زمان برداشت محصول 60 روز طول خواهد کشید. ما در ماه‌های اول کارمان متوجه اهمیت دما نبودیم، در روزهای آخر دو درجه دمای سالن بالارفت و این امر سبب شد کیفیت محصول حاصل شده درجه دو باشد با مشورت‌ها و همفکری‌هایی که گرفتیم درجه دمای کمپوست را هم بالا بردیم تا حداقل محصول بیشتری را تولید کنیم؛ صبح که به سالن آمدیم متوجه محصول بیشماری شدیم که برای چیدن سریع این حجم از قارچ همه خانواده را بسیج کردیم تا محصول را برداشت کنیم. این آزمون و خطاها سبب شد در دوره کاشت بعدی دقت بیشتری را درباره دما انجام دهیم تا محصولاتمان با کاهش کیفیت روبه رو نشود.

معضلات این کار برای تولید‌کنندگان بویژه در فصل زمستان بی‌ثباتی قیمت هاست هر شخصی که بخواهد وارد این کار شود باید قیمت سود را در سال اول شروع کار بزند چرا که این دست کسب و کارها نیازمند وسایل خاص گرمایشی و سرمایشی است و بسته به منطقه‌ای که در آن هستید باید وسایل تهیه و نصب شود و این خود مخارج سنگینی را روی دست تولید‌کننده می‌گذارد.

در شرایطی که دربیکاری یکی از بحران های اصلی در جامعه است، هستند افرادی که با سرمایه ای اندک بدون آنکه منتظر وعده های دولت باشند برای خود کاری دست و پا می کنند.

علی قهاری، تولید کننده ای است که از تولید قارچ سالانه ۵۰ میلیون تومان درآمد دارد. وی اهل شهر خرم دره استان زنجان است که با ایجاد واحد تولید و پرورش قارچ کار تولیدی خود را شروع کرده است.

وی از سال ۸۷ کار خود را با سرمایه ای بالغ بر ۳ میلیون تومان آغاز کرد. اما شرکتش را از سال ۹۰ ثبت کرد. او قبل از آنکه وارد کار تولیدی شود، کارهای زیادی را تجربه کرده است. رشته تحصیلی وی کاردانی الکترونیک و کارشناسی مدیریت بازرگانی است.

قهاری سالانه نزدیک به ۷۰ تن قارچ تولید می کند و هر کیلو را به قیمت ۵هزار تومان می فروشد. وقتی درباره نحوه کارکرد خود صحبت می کند می گوید: انجمن کشوری قارچ هزینه تولید هر کیلو قارچ را ۵ هزار و ۶۰۰ تومان برآورد کرده است اما من بدون محاسبه استهلاک دستگاه و مکان و بدون محاسبه اجرت خودم، هزینه تولید هر کیلو قارچ را ۴ هزار تومان برآورد کردم. قیمت قارچ ظرفیت افزایش تا ۱۰ هزار تومان را دارد. اما در حال حاضر چنین کشش قیمتی برای خرید وجود ندارد.

وی با تأکید بر اینکه سود خالص از پرورش قارچ برایم سالانه بین ۴۰ تا ۵۰ میلیون است افزود:با پیشنهاد خواهرم وارد این حوزه شدم و با پرورش قارچ آشنا شدم. به دنبال کار تولیدی بودم که امکانات زیادی نداشته باشد که در بررسی ها به پرورش قارچ رسیدم. این کار بین کارهای تولیدی کم ریسک ترین است.

مطالب پیشنهادی برای شما:

معایب پرورش قارچ دکمه ایی در منزل همه چیز دریاره پرورش قارچ در گلدان و منزل